Chuồng bò là một phần quan trọng trong quá trình chăn nuôi động vật, đặc biệt là nuôi bò. Chuồng không chỉ là nơi che nắng, che mưa và cung cấp thức ăn cho bò, mà còn giúp bảo vệ chúng khỏi các điều kiện thời tiết xấu như lạnh giá hay nóng nực. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách xây dựng chuồng bò. Bài viết này sẽ chia sẻ với bạn những kiến thức cơ bản về kỹ thuật xây dựng chuồng bò để nuôi bò vỗ béo một cách dễ dàng.
Các loại chuồng cho bò
Có nhiều mẫu chuồng bò phù hợp với từng quy mô, từ nhỏ cho đến lớn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ giới thiệu ba mẫu chuồng bò đơn giản và dễ xây dựng cho những người mới bắt đầu.
Chuồng đơn
Đây là loại chuồng bò cơ bản và đơn giản nhất. Chuồng này rất phổ biến trong các hộ nông dân Việt Nam. Nó bao gồm 6 trụ chính, bốn trụ ở bốn góc và hai trụ ở giữa cao hơn khoảng 30 cm.
Loại chuồng này thường có máng ở phía ngoài rộng khoảng 50 cm và chiều dài bằng chiều rộng của chuồng. Nó thích hợp cho việc nuôi từ 4 con bò trở lên, với diện tích khoảng 16 mét vuông. Mái có thể là tôn, bờ lô hoặc ngói.
Chuồng kép
Chuồng này cũng tương tự như chuồng đơn. Tuy nhiên, nó cho phép nuôi nhiều bò hơn và tiết kiệm chi phí hơn chuồng đơn. Chuồng kép được cấu tạo gồm chín trụ bê tông chính, chia làm hai ngăn.
Loại chuồng này cũng có hai trụ cao hơn các trụ còn lại để mái có độ dốc nhằm thuận tiện cho nước thoát nhanh. Máng của chuồng kép cũng ở phía ngoài chuồng, giống với máng của chuồng đơn.
Chuồng hai dãy lối đi ở giữa
Chuồng này cũng có nhiều điểm giống với chuồng kép. Chuồng hai dãy lối đi ở giữa được thiết kế với lối đi ở giữa, cao khoảng 10 đến 12cm so với nền chuồng. Lối đi này sẽ thuận tiện cho việc chăm sóc và cho bò ăn.
Máng cho bò trong chuồng này được thiết kế hai bên lối đi. Với độ rộng khoảng từ 35 đến 40 cm và thấp hơn lối đi khoảng 20-25cm để chứa cỏ cho bò ăn.
Tất cả ba loại chuồng trên đều phù hợp cho việc nuôi bò vỗ béo và nuôi bò sinh sản. Nếu bạn nuôi bò sinh sản, bạn nên làm thêm một lưới quây xung quanh chuồng để bê con di chuyển.
Chuẩn bị nguyên vật liệu và chi phí xây dựng chuồng bò
Nguyên liệu làm chuồng
Để xây dựng chuồng bò, bạn cần một số nguyên liệu như gạch để xây tường chuồng, xi măng, cát, đá, vv để đổ các trụ và đổ nền cũng như tạo máng ăn cho bò. Bạn có thể dễ dàng mua các nguyên liệu này tại các cửa hàng vật liệu xây dựng.
Mái chuồng có thể làm bằng ngói, bờ lô hoặc tôn. Tùy thuộc vào điều kiện, bạn có thể chọn loại mái phù hợp cho chuồng bò của mình. Thông thường, mái bờ lô được nhiều người lựa chọn vì ưu điểm tấm to dễ làm, chống nóng tốt và giá cả phải chăng.
Trong khi mái tôn thường kém chắc chắn và gây tiếng ồn khi trời mưa. Ngói thì nhỏ và dễ vỡ, cũng như có chi phí cao. Ngoài ra, bạn cần thêm các dầm ngang bằng gỗ. Bạn có thể sử dụng gỗ bạch đàn hoặc gỗ keo phơi khô làm các dầm ngang này.
Chi phí
Với các loại chuồng đơn giản như chuồng đơn và chuồng kép, chi phí để xây dựng không quá cao. Khoảng ba triệu đồng cho mái bờ lô hoặc tôn. Xi măng, các loại nền, vv. có tổng chi phí khoảng 7 triệu đồng cho một chuồng khoảng 16 mét vuông.
Ngoài ra, các loại chuồng này khá đơn giản, bạn có thể tự xây dựng để tiết kiệm chi phí lao động. Nếu nuôi bò sinh sản, bạn có thể làm thêm một khu rào bằng lưới sắt xung quanh để bò con di chuyển.
Tùy thuộc vào diện tích cần xây dựng, chi phí sẽ khác nhau. Tuy nhiên, chi phí cho lưới sắt không quá lớn. Trung bình, khoảng 3 triệu đồng bạn có thể có một khu vực rộng rãi.
Địa điểm xây dựng chuồng cho bò
Chuồng bò nên được xây dựng ở nơi thoáng mát và có hệ thống thoát nước tốt, tương tự như nuôi lợn hoặc trâu. Đối với trang trại nuôi một lượng bò lớn, nên xây chuồng ở xa khu dân cư và các con đường để tránh gây ô nhiễm và ảnh hưởng đến cuộc sống và phát triển của bò.
Đối với hộ nông dân nuôi một số lượng ít bò, bạn có thể tận dụng khu vực vườn nhà để xây chuồng. Tuy nhiên, cần chú ý xây ở nơi xa nguồn nước và xây vị trí bên trái so với nhà chính. Theo phong thủy, hướng bên phải không phù hợp cho việc chăn nuôi.
Hướng chuồng
Có câu ngạn ngữ “Chuồng gà hướng đông, cái lông chẳng còn” nhằm chỉ ra rằng xây chuồng hướng đông sẽ gây khó khăn cho việc nuôi gà, thậm chí có thể gây chết chúng. Tuy nhiên, không chỉ gà mà hầu hết các loài vật nuôi khi xây chuồng cũng nên tránh hướng Đông và Đông Bắc.
Không phải ngẫu nhiên mà câu ngạn ngữ trên lại tồn tại. Việt Nam là một quốc gia nhiệt đới có gió mùa. Gió lạnh từ đông bắc thường thổi vào vào mùa đông. Do đó, khi xây chuồng bò, tránh hướng Đông và Đông Bắc là tốt nhất.
Trong mùa hè, gió nóng thường thổi từ hướng Tây. Vì vậy, hướng tốt nhất để xây chuồng là hướng Nam và Đông Nam. Đây là hướng không chỉ tránh gió nóng mùa hè mà còn tránh gió lạnh mùa đông.
Hướng Nam và Đông Nam cũng sẽ đảm bảo ánh sáng mặt trời đủ cho sự phát triển của bò, không làm cho chuồng quá nắng hoặc không có ánh sáng.
Diện tích chuồng bò
Trước khi xây dựng chuồng cho bò, bạn cần tính toán diện tích phù hợp cho từng loại bò và mục đích nuôi bò vỗ béo hay nuôi bò sinh sản. Trung bình, cho việc nuôi bò vỗ béo, cần ít nhất 2,4 mét vuông cho mỗi con bò.
Đối với bò sinh sản hoặc bò đực giống, cần diện tích lớn hơn. Trung bình, từ 3 đến 3,6 mét vuông cho mỗi con bò. Các con bê con cần kích thước chuồng khác nhau tùy theo giai đoạn phát triển.
Kích thước phù hợp cho bê con trung bình là từ 0,9 mét vuông đến 1,9 mét vuông. Với việc nuôi bò sinh sản, nếu điều kiện cho phép, hãy xây rào chắn tạo ra một khu vực rộng rãi cho bê con di chuyển và phát triển.
Các lưu ý khi xây dựng chuồng bò
Nền chuồng
Có nhiều kiểu xây nền cho chuồng, nhưng nguyên tắc chung là phải có độ dốc phù hợp. Bạn có thể xây nền bằng xi măng, lát gạch đá, hoặc đúc tấm xi măng. Nhiều vùng quê vẫn để bò trực tiếp trên nền đất.
Tuy nhiên, nền đất thường không vệ sinh và sau một thời gian dài, phân và phế thải của bò sẽ tích tụ, gây mất vệ sinh. Phế thải không được dọn đi thường xuyên là môi trường sinh trưởng của nhiều vi sinh vật, gây ra nhiều bệnh cho bò và làm giảm phát triển của chúng.
Nền xi măng hoặc tấm xi măng cần đảm bảo độ dốc về phía sau khoảng từ 1,2% – 1,5%. Điều này giúp nước chảy tránh tình trạng ứ đọng. Nền cũng cần độ ma sát nhất định, tránh lát nền bằng gạch men hoặc nền quá bóng có thể làm bò trơn trượt hoặc ngã.
Thành chuồng bò
Thành chuồng thường được làm bằng các vật liệu đơn giản như tre hoặc gỗ. Trên các trụ chính, chúng ta tạo các chốt khoảng cách 50cm. Tiếp theo, gắn các thanh gỗ, tre, vv. tại các vị trí chốt đã tạo sẵn.
Nếu có điều kiện tốt hơn, bạn có thể sử dụng kim loại hoặc inox để làm các thanh ngang này, tăng độ bền cho chuồng. Dù làm bằng gỗ hay kim loại, thanh ngang phải đảm bảo độ vững chắc, không gây rung lắc cho chuồng trong thời tiết xấu như mưa và gió.
Ngoài ra, bạn cũng có thể xây chuồng bằng gạch. Gạch sẽ chắn gió, đặc biệt là gió đông bắc. Tuy nhiên, chi phí xây tường gạch thường cao hơn và không linh hoạt như tường làm bằng gỗ hoặc kim loại.
Hiện nay, nhiều người nông dân tổ hợp cả thanh ngang và tường gạch để xây chuồng. Một hai phía tường làm bằng gạch và phía còn lại là thanh ngang sẽ tận dụng được ưu điểm của cả hai loại thành chuồng trên.
Mái chuồng bò
Mái chuồng là phần giúp che nắng che mưa cho bò. Độ cao tốt nhất là từ 3,2 đến 3,5 mét. Nếu mái quá thấp, chuồng sẽ trở nên nóng và bí. Nhưng nếu mái quá cao, sẽ tốn nhiều chi phí và khó mà chắc chắn.
Mái cần có độ dốc để nước dễ thoát khi mưa. Chiều dài của mái phải vừa đến chỗ rãnh thoát nước để khi nước từ mái rơi xuống, nó sẽ theo rãnh thoát ra ngoài luôn, tránh tình trạng ứ đọng.
Rãnh thoát nước
Rãnh thoát nước là một trong những yếu tố quan trọng không thể bỏ qua khi xây chuồng. Rãnh thoát nước cần được xây đồng thời với nền chuồng. Rãnh thoát nước nên được bố trí ở cả phía trước và phía sau chuồng, độ dốc nhằm giúp nước và phế thải lỏng của bò nhanh chóng rời khỏi chuồng.
Rãnh thoát nước cũng giúp dễ dàng vệ sinh chuồng, tạo một môi trường sạch sẽ cho sự phát triển của bò.
Hố phân
Hố phân là nơi chứa chất thải của bò. Chúng nên được xây gần chuồng để thuận tiện cho việc vệ sinh. Hố phân cần đảm bảo kín, có nắp đậy để tránh gây ô nhiễm môi trường xung quanh.
Hiện nay, nhiều vùng nông thôn xây dựng hố phân dưới dạng hầm khí sinh học. Điều này giúp tận dụng nguồn nguyên liệu, tiết kiệm và bảo vệ môi trường. Đồng thời, hố phân cung cấp một nguồn phân hữu cơ tốt cho cây trồng.
Công trình phụ trợ khác
Các công trình khác như nhà kho chứa thức ăn để dự trữ trong chăn nuôi cũng nên được xây gần chuồng để thuận tiện. Nguồn nước cung cấp cho bò cũng như vệ sinh chuồng trại cũng nên được bố trí thuận tiện.
Kỹ thuật để xây dựng chuồng cho bò không hề khó. Hy vọng rằng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn. Chúc bạn may mắn và thành công.
Theo: Biển Lặng