Tìm hiểu xôi ngũ sắc của người Tày
Văn hóa đa sắc của người Tày
Thị trấn Sapa ở tỉnh Lào Cai là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số, tạo nên một môi trường văn hóa đa dạng cùng với những món ăn đậm chất dân tộc. Trong số đó, xôi ngũ sắc – đặc sản của dân tộc Tày, là một trong những món ăn nổi tiếng được nhiều thực khách yêu thích bởi mang đến 5 màu sắc độc đáo. Hãy cùng tìm hiểu cách nấu xôi ngũ sắc chuẩn vị Tây Bắc theo chân MÓN KHO VIỆT NAM.
Yêu thương xôi ngũ sắc của người Tày
Người Tày sống rải rác trên cả nước và chủ yếu sinh sống ở các vùng núi cao. Họ có một truyền thống văn hóa lâu đời, có chữ viết riêng và có điều kiện kinh tế phát triển hơn so với các dân tộc khác. Những nét đặc sắc về văn hóa của người Tày không chỉ được thể hiện trong các hội làng, những bài ca, tiếng hát dân gian mà còn trong những nét văn hóa ẩm thực phong phú. Và xôi ngũ sắc là một trong những sản phẩm nổi bật của họ.
Ý nghĩa của món xôi ngũ sắc
Theo quan niệm của người xưa, xôi ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành: trắng là màu của kim, xanh là màu của mộc, đen là màu của thuỷ, đỏ là màu của hỏa, màu vàng là màu của thổ. Người Tày tin rằng sự tồn tại của ngũ hành làm nên sự tươi tốt của Thiên – Địa – Nhân. Với người Tày, thói quen ăn xôi ngũ sắc trong các ngày lễ, tết sẽ giúp họ gặp nhiều điều may mắn, tốt lành.
Bên cạnh đó, xôi ngũ sắc là niềm tự hào của chị em phụ nữ Tày bởi nó thể hiện sự khéo léo, đảm đang của họ. Loại xôi năm màu được chế biến từ nguyên liệu bắt nguồn từ thiên nhiên nên rất ngon và bổ dưỡng.
Trang trí xôi ngũ sắc
Ngày lễ, Tết, bà con dân tộc Tày thường chế biến món xôi năm màu trang trí làm cho mâm cỗ thêm hấp dẫn. Để có món xôi màu dẻo thơm, người nấu sẽ chọn loại gạo nếp thơm, hạt mẩy đều. Còn màu sắc của xôi phụ thuộc vào các nguyên liệu tạo màu, thường là từ lá cây rừng.
Cách làm xôi ngũ sắc
Nguyên liệu làm xôi ngũ sắc cho 4 người
- 1,5kg gạo nếp
- 1 bó lá cẩm
- 1 bó lá dứa
- 1/2 quả gấc
- 100g nghệ tươi
- 5 thìa cà phê muối
- Rượu trắng
- 3 thìa cà phê đường
- 3 thìa canh nước cốt dừa
Cách làm xôi ngũ sắc chi tiết và đầy đủ
Bước 1: Sơ chế nguyên liệu
- Trước khi nấu, bạn rửa sạch gạo nếp rồi ngâm với nước để qua đêm để gạo nở ra.
- Rửa sạch các loại lá cẩm, lá dứa.
- Nghệ tươi rửa sạch, bỏ vỏ, giã nhuyễn.
Bước 2: Các bước tạo màu
- Nghệ tươi sau khi giã nhuyễn đổ thêm vào 1 lít nước lọc, lọc lấy nước vàng và bỏ bã đi.
- Lá cẩm cắt khúc rồi cho vào nồi, thêm 1 lít nước lọc và đun sôi trong khoảng 10 phút. Lúc này, nước sẽ nhuộm màu tím của lá cẩm, lọc lấy phần nước màu tím còn bỏ lá đi.
- Lá dứa cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn, đổ vào 1 lít nước lọc, bóp lấy nước cốt màu xanh qua rây, bỏ bã đi.
- Lấy 1 bát chứa gấc, thêm vào một chút rượu trắng, dùng tay đeo bao nilon bóp thật kỹ đến khi phần thịt gấc tách hết ra khỏi hạt, bỏ hạt đi.
Bước 3: Đồ xôi ngũ sắc
- Chia phần gạo nếp đã ngâm qua đêm làm 5 phần. Cho mỗi phần ngâm với một loại nước màu đã chuẩn bị (nước lá cẩm, nước lá dứa, nước nghệ), thêm 1 thìa canh nước cốt dừa, 1 thìa cà phê đường và 1 thìa cà phê muối. Ngâm trong khoảng 3 giờ thì ta được 3 loại màu.
- Còn một phần trộn đều với thịt gấc thêm 1 thìa cà phê muối trộn đều, một phần giữ nguyên và cũng thêm muối.
- Sau khi ngâm, cho gạo nếp vào nồi đồ xôi, bật lửa lớn để hạt gạo nếp được nở chín đều. Sau 30 phút dùng đũa để xới tơi, nếu thấy xôi có vẻ khô thì có thể rưới thêm chút nước lên trên. Hấp cho đến khi xôi chín mềm thì tắt bếp, bắc nồi xôi xuống.
Lưu ý khi làm xôi ngũ sắc
- Tùy vào kích thước nồi mà bạn có thể đồ 1 hay nhiều màu một lần. Nếu bạn có nồi đồ xôi lớn thì có thể đồ cả 5 loại xôi trong 1 lần.
- Khi thấy xôi bị khô, có thể rưới chút nước lên, nếu bạn rưới nước cốt dừa thì càng ngon nhé.
- Khi nấu xôi có thể không dùng nước cốt dừa, nhưng nếu ngâm gạo với nước cốt dừa thì xôi sẽ dẻo bùi, mùi vị rất tuyệt vời.
Cách làm món xôi ngũ sắc của người Tày cũng không quá khó phải không nào? Chỉ cần chịu khó một chút áp dụng công thức nấu xôi đơn giản này để mâm cỗ thêm hấp dẫn, ngày đầu năm thêm phấn khởi với đầy đủ sắc vị, đem lại may mắn cả năm cho gia đình bạn nhé!
MÓN KHO VIỆT NAM – https://monkho.com